รัฐในช่วงพุทธศตวรรษที่ ๑๘
http://www.banplengthai.com/imagehost/pics/8fda6e75b07bd8454c7e3e54d110151e.gif
รัฐสุพรรณภูมิ
เป็นชุมชนโบราณที่ซ้อนทับคลุมพื้นที่สองฝั่งแม่น้ำสุพรรณบุรี โดยพัฒนามาจากชุมชนในวัฒนธรรมทวารวดี เป็นพื้นที่เกษตรกรรม แหล่งผลิตเครื่องปั้นดินเผา รัฐสุพรรณภูมิมีการติดต่อสัมพันธ์กับดินแดนจีนและเมืองชายฝั่งทะเลอ่าวไทย มีบทบาทสำคัญในการเป็นเมืองทางการค้า และเป็นเมืองสำคัญเมืองหนึ่งในสมัยอยุธยา
รัฐนครศรีธรรมราช
รัฐของกลุ่มคนไทยในภาคใต้ที่มีพัฒนาการจากการเป็นเมืองท่าทางการค้า มีเมืองบริวารที่เรียกว่า “เมืองสิบสองนักษัตร” ประกอบด้วย เมืองสายบุรี เมืองปัตตานี เมืองกลันตัน เมืองปะหัง เมืองไทรบุรี เมืองพัทลุง เมืองตรัง เมืองชุมพร เมืองบันทายสมอ เมืองสะอุเลา เมืองตะกั่วป่า และเมืองกระบุรี รัฐนครศรีธรรมราชมีความสำคัญในการเป็นศูนย์กลางการรับพุทธศาสนาจากลังกา ทั้งยังเป็นรัฐ
ที่มีการรับคติความเชื่อในศาสนาฮินดู พุทธศาสนานิกายหินยานและมหายาน ในสมัยกรุงศรีอยุธยา (ช่วงพุทธศตวรรษที่ ๑๙) ได้ผนวกรัฐนครศรีธรรมราชเป็นส่วนหนึ่งของรัฐด้วย
รัฐล้านนา
กำเนิดของรัฐมีที่มาจากพญามังราย กษัตริย์เมืองหิรัญนครเงินยางเชียงแสน ทรงผนวกเมืองหริภุญไชย (ลำพูน) พร้อมเมืองบริวารเข้ากับเมืองเชียงแสน เมื่อราว พ.ศ. ๑๘๓๙ รัฐล้านนามีความมั่นคงในทางการเมืองการปกครอง ภายใต้วัฒนธรรมที่มีพื้นฐานจากพุทธศาสนานิกายหินยานแบบมอญ-พม่า ทั้งยังมีการแลกรับวัฒนธรรมจากรัฐสุโขทัย ดำรงความรุ่งเรืองถึงขีดสุดในรัชสมัยพระเจ้าติโลกราช (พ.ศ. ๑๙๘๕ - ๒๐๓๐) หลังจากนั้นใน พุทธศตวรรษที่ ๒๑ จึงตกเป็นประเทศราชของพม่า จนกระทั่งในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงได้ผนวกเป็นส่วนหนึ่งของสยาม
รัฐสุโขทัย
รัฐในบริเวณลุ่มแม่น้ำยม สถาปนาขึ้นโดยพ่อขุนผาเมืองและพ่อขุนบางกลางหาว มีกษัตริย์ปกครองสืบต่อมาจนถึงปลายพุทธศตวรรษที่ ๒๐ จึงผนวกเป็นส่วนหนึ่งของรัฐอยุธยา สุโขทัยเป็นรัฐที่นับถือพุทธศาสนา ปรากฏงานสถาปัตยกรรมและศิลปกรรมเนื่องด้วยพุทธศาสนาจำนวนมากกระจายอยู่ในเมืองสุโขทัยและเมืองบริวาร อาทิ ศรีสัชนาลัย กำแพงเพชร พิษณุโลก ทั้งยังมี
การรับอิทธิพลศิลปะอินเดีย ลังกา พม่า เขมร ศรีวิชัย และล้านนา
รัฐอยุธยา
พัฒนาขึ้นจากรัฐอโยธยาในบริเวณพื้นที่ภาคกลางของประเทศไทยปัจจุบัน ด้วยชัยภูมิที่เหมาะสมเอื้อต่อการพัฒนาของเมืองศูนย์กลางที่มีความสำคัญในเวลาต่อมา คือ การเป็นชุมทางของแม่น้ำสายใหญ่ ได้แก่ แม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำลพบุรี แม่น้ำป่าสัก แม่น้ำน้อย ที่มีความสำคัญต่อการคมนาคมของดินแดนตอนในของแผ่นดิน ตลอดถึงดินแดนบริเวณคาบสมุทรภาคใต้ลงมาและดินแดนโพ้นทะเลในภูมิภาคต่าง ๆ ทั้งเป็นปัจจัยสำคัญสนับสนุนให้รัฐอยุธยามีความมั่นคงและมั่งคั่งทั้งในทางสังคม การเมือง เศรษฐกิจ ดำรงความสำคัญตลอดกว่า ๔ ศตวรรษ นับแต่ พ.ศ. ๑๘๙๓ - ๒๓๑๐
http://www.m-culture.go.th/detail_page.php?sub_id=1756